Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới đưa ra 19 tiêu chí bắt buộc các địa phương phải hoàn thành, trong đó tiêu chí về môi trường và an toàn thực phẩm, tiêu chí số 17 đối với xã nông thôn mới và tiêu chí số 7 đối với huyện nông thôn mới được xem là tiêu chí khó nhất bởi không chỉ đơn thuần liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh mà có những yêu cầu cao hơn về xử lý chất thải rắn, nước thải và xây dựng cảnh quan môi trường xanh, sạch, đẹp. Tuy nhiên, với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và sự đồng thuận của người dân, đến nay, tỉnh Quảng Trị đã có 69/117 xã và huyện đạt tiêu chí này.
Thanh niên Triệu Phước ( Triệu Phong ) ra quân vệ sinh môi trường
Bà Trần Thị Anh, Bí thư Đảng ủy xã Cam Hiếu, huyện Cam Lộ cho hay: Năm 2010, khi triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, Mặt trận và các tổ chức đoàn thể đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động, nâng cao ý thức của người dân, các tổ chức, cơ sở kinh doanh, doanh nghiệp trong việc chấp hành các quy định về bảo vệ môi trường, vệ sinh an toàn thực phẩm. Đồng thời, thường xuyên ra quân làm vệ sinh môi trường, chỉnh trang nông thôn, thành lập các tổ, đội vệ sinh, thu gom rác thải, thu gom bao gói thuốc bảo vệ thực vật qua sử dụng, vận động người dân khi chăn nuôi đưa chuồng trại ra xa khu dân cư và xử lý chất thải bằng bể biogas, sử dụng chế phẩm vi sinh, đệm lót sinh học, xây dựng công trình nước sạch, nhà tiêu hợp vệ sinh. Cùng với đó, phát động phong trào chỉnh trang nhà cửa, vườn tược, trồng cây xanh, trồng hoa 2 bên đường trục xã, thôn, xóm. Chính nhò vậy năm 2017, xã Cam Hiếu đã hoàn thành 19 tiêu chí, trong đó có tiêu chí môi trường.
Cùng với các cấp ủy Đảng, chính quyền, nhằm góp phần cùng với cộng đồng chung tay bảo vệ môi trường, xây dựng nông thôn mới và đô thị văn minh, các cấp Hội phụ nữ ở tỉnh Quảng Trị không chỉ đẩy mạnh công tác truyền thông, nâng cao nhận thức cho chị em mà còn triển khai nhiều hoạt động thiết thực.
Bà Đỗ Thị Lý, Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Quảng Trị nói: Cùng với đảm nhận tuyến phố, đường thôn xanh, sạch, đẹp, duy trì hoạt động ngày thứ 7 tình nguyện, ngày chủ nhật xanh, toàn tỉnh đã xây dựng 216 mô hình thu gom rác thải tự quản với gần 1500 thành viên, 321 mô hình phân loại rác thải tại hộ gia đình với gần 15000 thành viên tham gia. Bên cạnh đó đã hỗ trợ cấp phát gần 5000 giỏ đựng rác, làn đi chợ cho chị em nhằm hạn chế sử dụng túi nilon trong bảo vệ môi trường. Mặt khác, tín chấp với Ngân hàng Chính sách xã hội cho hơn 12000 hộ vay để xây dựng công trình nước sạch và vệ sinh với tổng dư nợ đến nay là 91,6 tỷ đồng. Đặc biệt, thực hiện có hiệu quả cuộc vận động xây dựng gia đình 5 không, 3 sạch, sắp xếp nhà cửa gọn gàng, ngăn nắp, sạch nhà, sạch bếp, sạch ngõ, làm chuồng trại chăn nuôi hợp vệ sinh.
Hàng rào cây xanh ở xã Hải Thượng ( Hải Lăng)
Có thể nói, trong thời gian qua, tùy theo đặc điểm của từng nơi, các cấp ủy Đảng, chính quyền, Mặt trận và các tổ chức đoàn thể đã tổ chức thực hiện tiêu chí môi trường với nhiều cách làm hay, sáng tạo. Cùng với tranh thủ các nguồn lực, lồng ghép vốn từ các chương trình, dự án và huy động sức dân, đầu tư xây dựng các công trình phúc lợi xã hội, phục vụ dân sinh, nhiều nơi đã ưu tiên kinh phí hỗ trợ cho các địa phương mua sắm thiết bị phục vụ cho thu gom rác thải. Bên cạnh đó, đã triển khai nhiều hoạt động thiết thực với sự hưởng ứng tham gia của các tầng lớp nhân dân. Do đó, đến cuối năm 2019, toàn tỉnh có 69/117 xã đạt tiêu chí môi trường và Cam Lộ là huyện đầu tiên đạt tiêu chí này. Trong đó có 8 chỉ tiêu quan trọng được thực hiện đó là tỷ lệ hộ được sử dụng nước sạch hợp vệ sinh theo quy chuẩn quốc gia đạt từ 90% trở lên, tỷ lệ hộ được sử dụng nước sạch đạt từ 50% trở lên, tỷ lệ cơ sở sản xuất kinh doanh, nuôi trồng thủy sản, làng nghề đảm bảo quy định về bảo vệ môi trường đạt 100%, đạt yêu cầu về xây dựng cảnh quan, môi trường xanh, sạch, đẹp, an toàn, mai táng phù hợp với quy định và theo quy hoạch, chất thải rắn trên địa bàn và nước thải khu dân cư tập trung, cơ sở sản xuất kinh doanh được thu gom, xử lý theo quy định, tỷ lệ hộ có nhà tiêu, nhà tắm, bể chứa nước sinh hoạt hợp vệ sinh và đảm bảo “3 sạch” đạt từ 70% trở lên, tỷ lệ hộ chăn nuôi có chuồng trại chăn nuôi đảm bảo vệ sinh môi trường đạt từ 60% trở lên, tỷ lệ hộ gia đình và cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm tuân thủ các quy định về đảm bảo an toàn thực phẩm đạt 100%.
Ông Hà Sỹ Đồng, UVBTV Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Quảng Trị nhấn mạnh: Cái được lớn nhất đó là là nhận thức của các cấp ủy Đảng, chính quyền và người dân về bảo vệ môi trường ngày càng được nâng cao, coi đây là một trong những nội dung trọng tâm trong quá trình thực hiện mục tiêu xây dựng nông thôn mới của địa phương. Nhiều địa phương đã huy động sự tham gia của các bên liên quan vào công tác bảo vệ môi trường, đặc biệt là phát huy vai trò của cộng đồng, chú trọng công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của xã hội về bảo vệ môi trường. Đặc biệt, nhiều nơi người dân đã không coi việc vệ sinh, cải tạo kênh mương, cống rãnh, ao hồ, việc trồng cây, trồng hoa, cải tạo cảnh quan môi trường... là việc “phải làm”, mà là việc “cần làm” với sự tự nguyện và tinh thần trách nhiệm cao nên đã xuất hiện ngày càng nhiều khu dân cư kiểu mẫu, thôn, xã nông thôn mới kiểu mẫu. Tuy nhiên, việc thực hiện tiêu chí môi trường ở một số nơi còn gặp không ít khó khăn, ở nhiều nơi đã đạt tiêu chí này nhưng còn thiếu bền vững, trong lúc mật độ dân cư gia tăng liên tục, cơ sở sản xuất công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, ngành nghề ở nông thôn ngày càng nhiều, cơ sở hạ tầng để xử lý các vấn đề môi trường lại không thay đổi, hoặc thay đổi không kịp, hoặc thiếu quy hoạch nên dẫn tới sự gia tăng rác thải và nước thải sinh hoạt. Chính vì vậy, trước hết cần đẩy mạnh công tác truyền thông, làm cho mọi người dân nhận thức đầy đủ về tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường để có ý thức tham gia. Bên cạnh đó, các địa phương tăng cường đầu tư cho công tác bảo vệ môi trường tương ứng với tốc độ phát triển kinh tế xã hội, trong đó tập trung vào đầu tư hạ tầng kỹ thuật môi trường ở làng nghề, các khu vực bị ô nhiễm môi trường, tạo điều kiện thuận lợi khuyến khích các doanh nghiệp, cá nhân tham gia đầu tư xây dựng các cơ sở chế biến nông lâm thủy sản nhưng phải tuyệt đối tuân thủ việc xử lý môi trường. Các cấp, các ngành đẩy mạnh tuyên truyền, tổ chức đánh giá mô hình xã hội hóa bảo vệ môi trường, tăng cường công tác truyền thông về bảo vệ môi trường để rút kinh nghiệm và nhân rộng các mô hình có hiệu quả.
Bá Thuần