Những năm qua, nhiều hợp tác xã trên địa bàn tỉnh đã sản xuất được nhiều sản phẩm chủ lực có chất lượng tốt, sản lượng cao như lúa canh tác tự nhiên, lúa chất lượng cao, cà phê hữu cơ, hồ tiêu, đậu xanh tằm. Tuy nhiên, do nguồn lực tài chính còn hạn chế nên việc đầu tư mua sắm máy móc thiết bị để sơ chế, chế biến nâng cao giá trị gia tăng của sản phẩm còn rất khó khăn, làm hạn chế năng lực và nhu cầu của các hợp tác xã (HTX). Trước nhu cầu thực tế đó, cùng với mục tiêu thúc đẩy phát triển các mô hình hợp tác xã kiểu mới hoạt động thực sự, hiệu quả, ngành Nông nghiệp Quảng Trị đã có những chính sách tập trung ưu tiên hỗ trợ máy móc, thiết bị trong sản xuất, sơ chế và chế biến sản phẩm góp phần nâng cao giá trị gia tăng cho các sản phẩm chủ lực của các hợp tác xã.
Sản phẩm đậu xanh tằm của HTX Nông nghiệp Cổ Mỹ xã Vĩnh Giang sau khi được chế biến đem lại giá trị rất cao trên thị trường.
HTX Nông nghiệp Cổ Mỹ, xã Vĩnh Giang, huyện Vĩnh Linh đã chuyển đổi theo Luật HTX năm 2012 vào năm 2015, với diện tích sản xuất 293ha. Ngoài sản xuất lúa, HTX trồng cây đậu xanh tằm bản địa có giá trị cao và đã có thương hiệu “Đậu xanh tằm Vĩnh Giang”. Tuy nhiên, trước đây HTX chủ yếu sản xuất hạt đậu xanh thô, nên giá trị sản phẩm không được cao. Trước nhu cầu xã hội ngày càng yêu cầu thực phẩm sạch do đó đậu xanh tằm đang có cơ hội về thị trường ngày càng lớn. Năm 2018, Đề án hỗ trợ xây dưng HTX phát triển sản xuất kinh doanh gắn với chuỗi giá trị sản phẩm của Liên minh HTX Việt Nam phối hợp với ngành Nông nghiệp Quảng Trị đã hỗ trợ HTX Nông nghiệp Cổ Mỹ máy đóng gói dạng hạt, máy ép túi nilon, máy in nhãn mác, máy nghiền bột mịn. Ông Phan Ngọc Giới, Phó Giám đốc HTX Nông nghiệp Cổ Mỹ cho biết: “Từ khi được hỗ trợ một số máy móc kỹ thuật vào chế biến sản xuất sản phẩm đậu xanh đã giúp HTX sơ chế, đóng gói theo tiêu chuẩn, mẫu mã, trọng lượng, nhãn mác truy xuất nguồn gốc... góp phần đa dạng hóa sản phẩm, mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm. Qua đó, giá bán sản phẩm đậu xanh tằm của HTX cũng từ đó được tăng lên đáng kể, giúp đem lại thu nhập ổn định cho người dân”.
Trong những năm gần đây, các HTX nông nghiệp trên địa bàn tỉnh Quảng trị đã tiếp cận nhiều hơn với các chính sách hỗ trợ của Nhà nước như: đào tạo tập huấn, hỗ trợ thí điểm cán bộ trẻ có trình độ về làm việc tại các HTX, xúc tiến thương mại, hỗ trợ thành lập mới, hỗ trợ xây dựng cơ sở hạ tầng, đặc biệt là hỗ trợ máy móc, thiết bị cho sản xuất, sơ chế và chế biến sản phẩm. Từ năm 2018 đến nay, được sự hỗ trợ từ các đề án của Chính Phủ, ngành Nông nghiệp Quảng Trị đã phối hợp hỗ trợ cho 10 hợp tác xã nông nghiệp được tiếp cận các máy móc, thiết bị hiện đại trong sản xuất, chế biến sản phẩm đó là các hợp tác xã đã có sản phẩm chủ lực như cà phê, hồ tiêu, gạo hữu cơ
Theo ông Hoàng Minh Trí, Phó Chi Cục trưởng, Chi Cục Phát triển nông thôn Quảng Trị cho biết: “Nếu như trước đây, hầu hết các hợp tác xã trên địa bàn tỉnh chủ yếu chỉ thực hiện các khâu dịch vụ để phục vụ thành viên, thì từ khi được chuyển đổi hoạt động theo Luật Hợp tác xã năm 2012, nhiều hợp tác xã đã có chuyển biến tích cực trong hoạt động sản xuất kinh doanh, các hợp tác xã đã chú trọng để tạo ra và phát triển sản phẩm chủ lực, ưu tiên các dịch vụ trong kinh doanh nhằm đem lại lợi nhuận cao hơn. Tuy nhiên, hiện nay trên địa bàn tỉnh Quảng Trị số lượng các HTX gắn sản xuất và chế biến vẫn còn hạn chế vì vậy khó có thể tiếp cận có hiệu quả các chính sách hỗ trợ của nhà nước đặc biệt là nguồn hỗ trợ ứng dụng máy móc trang thiết bị vào sản xuất chế biến” .
Qua thực tế, việc đầu tư máy móc thiết bị vào sản xuất tại các HTX kiểu mới đã đem lại hiệu quả kinh tế thiết thực cho các địa phương. Các mô hình này đã thực sự phát huy hiệu quả, khi đã góp phần hoàn thiện được các khâu trong sơ chế, chế biến sản phẩm, đem lại giá trị gia tăng cho sản phẩm của hợp tác xã, không chỉ giúp nâng cao chất lượng sản phẩm, giảm giá thành mà còn tạo thuận lợi cho việc liên kết tiêu thụ tại địa phương. Ông Hoàng Minh Trí, Phó Chi Cục Trưởng, Chi Cục Phát triển nông thôn Quảng Trị cho rằng: “Để phát huy những lợi ích của việc ứng dụng máy móc trang thiết bị kỹ thuật vào sản xuất nông nghiệp thì việc tăng cường xây dựng và phát triển các HTX kiểu mới với mô hình liên kết sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm là đặc biệt cần thiết để giúp nâng cao giá trị các sản phẩm nông nghiệp trên địa bàn tỉnh, đặc biệt là các sản phẩm chủ lực. Mặt khác, cùng với các chính sách hỗ trợ của Nhà nước, tỉnh Quảng Trị cũng đã có nhiều chính sách hỗ trợ các HTX để tiếp cận với nguồn vốn, ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, chế biến. Đây cũng chính là một trong những nội dung quan trọng góp phần thực hiện hiệu quả mục tiêu tái cơ cấu ngành nông nghiệp mà Quảng Trị đã và đang tập trung triển khai và thực hiện”.
Lê Thảo