Những đợt mưa lũ vừa qua không chỉ cuốn trôi nhiều diện tích nuôi trồng thủy sản mà còn làm hầu hết các trại sản xuất, ương nuôi cá giống trên địa bàn tỉnh bị thiệt hại nặng nề. Hiện nay, trên địa bàn tỉnh người dân đang tiến hành tu sửa, cải tạo ao hồ để chuẩn bị cho vụ nuôi mới. Tuy nhiên, vấn đề đặt ra hiện nay là con giống thủy sản, mà đặc biệt là giống cá nước ngọt đang khá nan giải.
Các cơ sở ươm, nuôi cá giống đang hoạt động trở lại sau lũ
Anh Trần Kim Quang, chủ cơ sở ươm nuôi cá giống tại thôn Long Hưng, xã Hải Phú, huyện Hải Lăng cho biết: các đợt mưa lũ vừa qua đã làm hệ thống đê bao của trại bị sạt lở nhiều chỗ; hơn 2 tấn cá giống các loại gồm cá trắm, cá mè, cá rô phi, cá trê, cá chim trắng… đã bị nước lũ cuốn trôi. Thiệt hại ước tính khoảng 100 triệu đồng. Theo anh Quang, mặc dù đã chủ động phòng chống từ trước nhưng do nước lũ lên nhanh, nước chảy xiết nên anh vẫn không kịp trở tay. Để có thể ươm lại đàn cá giống, những ngày này, mặc dù thời tiết không thuận lợi nhưng anh vẫn nhờ mướn lao động tập trung tu sửa lại các điểm đê bao bị sạt lở, tháo cạn nước trong ao, cải tạo lại các hồ ươm kỹ lưỡng trước khi nhập cá giống về ươm nuôi. Anh Quang cho biết thêm: “Trước mắt, cơ sở đang nhập một số lượng ít cá giống từ các tỉnh miền Nam ra ươm nuôi trong ao từ 10 – 15 ngày để cá quen với điều kiện môi trường ở địa phương trước khi cung cấp cho các hộ có nhu cầu. Còn đối với đàn cá giống của trại tự ương nuôi lên thì nhanh nhất phải sau tháng 1/2021 mới có để cung cấp cho người dân”.
Anh Văn Đức Hoàng, một chủ trang trại ươm nuôi, sản xuất cá giống ở xã Hải Phú chia sẻ: mưa lũ đã làm trang trại của anh bị ngập nặng, cuốn trôi gần 7 vạn con cá giống các loại đang ương nuôi trong ao và gần 1 tấn cá thịt. Ước thiệt hại trên 100 triệu đồng. Theo anh Hoàng, thông thường từ cuối tháng 10 âm lịch hàng năm trở đi là người dân bắt đầu thả nuôi các loại cá nước ngọt nhưng với thiệt hại nặng nề của các trại sản xuất giống cá trên địa bàn tỉnh, dự báo nguồn cung giống cá nước ngọt sẽ thiếu hụt trầm trọng trong vụ nuôi mới sắp đến. Phải sau Tết Nguyên đán cơ sở của anh mới khôi phục được năng lực sản xuất như ban đầu. Đây cũng là thực trạng chung của các cơ sở sản xuất giống tư nhân trong tỉnh.
Ông Đào Văn Trẫm, Phó trưởng Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Hải Lăng cho biết: với hơn 450 ha diện tích nuôi cá nước ngọt toàn huyện thì nhu cầu cá giống các loại trong vụ nuôi tới là khoảng 70 vạn con. Trong khi nguồn cá giống tại chỗ hầu như không có. Theo ông Trẫm, để đáp ứng nhu cầu này, không còn cách nào khác người dân và các trại sản xuất cá giống trên địa bàn huyện buộc phải mua cá giống từ nơi khác về. Việc này dẫn đến chất lượng con giống và kiểm soát dịch bệnh sẽ gặp nhiều khó khăn. Do vậy, ngay sau khi nước rút, Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã phối hợp với các địa phương tổ chức rà soát, nắm bắt nhu cầu số lượng giống cá của người dân để đề xuất cấp trên hỗ trợ. Yêu cầu các trại sản xuất, ương nuôi cá giống trên địa bàn huyện phải lựa chọn những cơ sở có uy tín để nhập cá giống về; tổ chức ương nuôi từ 10 – 15 ngày trước khi xuất bán để cá giống thích nghi với điều kiện tự nhiên tại địa phương; tổ chức tập huấn, hướng dẫn các hộ nuôi cách nhận biết con giống chất lượng, cách vận chuyển đúng kỹ thuật, các biện pháp chăm sóc, nuôi dưỡng để cá giống đạt tỉ lệ sống cao nhất.
Tại Trung tâm Giống thủy sản tỉnh, nơi cung ứng các loại giống thủy sản, đặc biệt là giống cá nước ngọt lớn nhất tỉnh, ông Nguyễn Hữu Vinh, Giám đốc Trung tâm Giống thủy sản tỉnh cho biết: do ảnh hưởng của các đợt mưa lũ và bão số 9 trong tháng 10/2020 vừa qua, đã làm các Trại sản xuất giống thủy sản nước ngọt Trúc Kinh, Trại sản xuất giống thủy sản nước mặn, lợ Cửa Tùng và Trại nuôi thực nghiệm Giống thủy sản Hiền Lương bị sạt lở, thiệt hại nặng nề. Nhiều trang thiết bị phục vụ cho sản xuất giống và nuôi thực nghiệm bị hư hỏng. Đặc biệt, tại Trại sản xuất giống thủy sản nước ngọt Trúc Kinh, nước ngập cao hơn bờ ao từ 0,5 - 0,7 m đã cuốn trôi toàn bộ đàn cá bố mẹ, cá hậu bị gồm các loại cá trắm, cá mè, cá chép, cá trắm đen, cá trê phi, cá Trường Giang, cá chép Séc, cá rô phi Đài Loan, cá chạch bùn, cá rô đầu vuông, cá leo... Theo ông Vinh, việc khắc phục hậu quả sẽ rất khó khăn vì để gây dựng lại đàn cá bố mẹ phải mất khoảng 1 - 2 năm. Điều này sẽ làm ảnh hưởng đến nguồn cung cá giống trên địa bàn tỉnh không chỉ trong vụ nuôi tới mà còn kéo dài sang một số vụ sau, bởi đây là một trong những địa chỉ sản xuất cá giống tin cậy của người dân. Ông Vinh khẳng định: “Với nguồn giống bị thiệt hại tại đơn vị, dự báo các loại giống cá nước ngọt trên địa bàn tỉnh sẽ có nguy cơ thiếu hụt nghiêm trọng, ảnh hưởng lớn đến việc khôi phục nuôi trồng thủy sản sau mưa lũ”.
Với diện tích nuôi thủy sản toàn tỉnh hơn 3.450 ha, trong đó diện tích nuôi cá nước ngọt hơn 2.180 ha, dự báo trong vụ nuôi tới sẽ xảy ra tình trạng thiếu một lượng lớn giống thủy sản, đặc biệt là giống các loại cá nước ngọt. Do đó, cùng với các phương án hỗ trợ phục hồi sản xuất của tỉnh và ngành Nông nghiệp, Trung tâm Giống thủy sản đã xây dựng phương án liên kết với các cơ sở sản xuất giống thủy sản có uy tín, chất lượng ở các tỉnh phía Bắc và phía Nam để ương nuôi và cung cấp cho người dân có nhu cầu. Đồng thời, đề xuất hỗ trợ kinh phí sửa chữa những hư hỏng, sạt lở, trang thiết bị sản xuất; khôi phục lại đàn cá bố mẹ, cá hậu bị để Trung tâm tiếp tục sản xuất nhằm đáp ứng nhu cầu giống thủy sản của người dân trong những vụ nuôi tới. Tuy nhiên, ông Nguyễn Hữu Vinh, Giám đốc Trung tâm Giống thủy sản tỉnh cũng lưu ý, người dân không nên quá vội vàng mà cần phải triển khai các biện pháp cải tạo, xử lý môi trường ao nuôi, khu vực nuôi thủy sản một cách kỹ lưỡng; lựa chọn con giống an toàn, chất lượng; thả giống đảm bảo khung lịch thời vụ… để đạt hiệu quả cao nhất.
Đạo Thiện