Ngày đầu tỉnh nhà được lập lại (tháng 7/1989), nền công nghiệp của Quảng Trị còn nghèo nàn lạc hậu, cơ sở sản xuất nhỏ lẻ manh mún; cơ sở công nghiệp nông thôn là con số không tròn trĩnh. Sau 30 năm (năm 2019), cơ cấu kinh tế đã từng bước chuyển dịch theo hướng công nghiệp, dịch vụ; với hàng trăm sản phẩm cung cấp cho thị trường trong và ngoài tỉnh, một số sản phẩm chất lượng cao đã vươn ra thị trường thế giới. Trong thành tựu chung đó, đã có sự nổ lực, sự trăn trở tìm hướng đi, cùng đồng hành với doanh nghiệp của các thế hệ lãnh đạo, công chức, viên chức làm công tác quản lý nhà nước và sự nghiệp khuyến công tỉnh Quảng Trị.
Hỗ trợ nguồn vốn khuyến công tại Công ty TNHH Tinh dầu Huyền Thoại.
Năm 2004, Nghị định số 134/2004/NĐ-CP của Chính phủ về khuyến khích phát triển công nghiệp nông thôn có hiệu lực. Thực hiện Nghị định này, ngày 11/8/2004, UBND tỉnh Quảng Trị đã ban hành Quyết định số 2464/2004/QĐ-UB về việc thành lập Trung tâm Khuyến công Quảng Trị trực thuộc Sở Công nghiệp (nay là Sở Công Thương) với chức năng, nhiệm vụ triển khai hoạt động khuyến khích phát triển sản xuất CN-TTCN của địa phương.
Quyết định 2464/2004/QĐ-UB của UBND tỉnh với sự ra đời của Trung tâm Khuyến công Quảng Trị (Nay là Trung tâm Khuyến công và Tư vấn phát triển công nghiệp tỉnh Quảng Trị) đã tạo nên một bước ngoặt, đưa hoạt động khuyến công trở thành một đòn bẩy mạnh mẽ thúc đẩy sự phát triển của các doanh nghiệp và cơ sở công nghiệp nông thôn.
Bộ máy của Trung tâm lúc mới thành lập gồm có 04 cán bộ . Sau 15 năm, lực lượng cán bộ chuyên trách làm công tác khuyến công và phát triển công nghiệp toàn tỉnh đã lớn mạnh, gồm 01 đơn vị cấp tỉnh trực thuộc Sở Công Thương và 09 đơn vị cấp huyện trực thuộc UBND các huyện, thị xã, thành phố với tổng nhân lực hơn 60 người, trên 80% có trình độ đại học và sau đại học. Các đơn vị đều có trụ sở, cơ sở vật chất khang trang đảm bảo đáp ứng tốt việc hoàn thành nhiệm vụ được giao.
Nguồn vốn khuyến công quốc gia tạo điều kiện để doanh nghiệp đầu tư máy móc thiết bị phục vụ sản xuất.
15 năm qua, với một tỉnh còn nhiều khó khăn như Quảng Trị, nguồn ngân sách dành cho hoạt động khuyến công của tỉnh còn hạn chế, Trung tâm Khuyến công và Tư vấn phát triển công nghiệp tỉnh cũng như đội ngũ làm công tác khuyến công của các huyện, thị, thành phố đã tích cực khai thác các nguồn lực để tổ chức các hoạt động khuyến công. Tính bình quân mỗi năm kinh phí thực hiện chương trình hỗ trợ khuyến công trên địa bàn tỉnh khoảng gần 4 tỷ đồng. Đặc biệt giai đoạn 2015 đến nay, nguồn kinh phí khuyến công đã tăng lên rõ rệt. Trong 04 năm qua đã có khoảng 20 tỷ đồng kinh phí khuyến công hỗ trợ cho các doanh nghiệp và hỗ trợ xây dựng cơ sở hạ tầng cụm công nghiệp của tỉnh; trong đó kinh phí khuyến công quốc gia hỗ trợ khoảng 9 tỷ đồng, khuyến công tỉnh 7 tỷ đồng, khuyến công cấp huyện hỗ trợ khoảng 4 tỷ đồng, bình quân mỗi huyện, thị xã, thành phố bố trí khoảng 150 triệu đồng/địa phương/01 năm.
Hỗ trợ 02 cụm công nghiệp đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật với tổng kinh phí 4,4 tỷ đồng; hỗ trợ lập quy hoạch chi tiết cho 18 cụm, điểm công nghiệp và làng nghề. Hỗ trợ xây dựng 30 mô hình trình diễn kỹ thuật sản xuất tiên tiến, sản xuất sản phẩm mới, hỗ trợ gần 200 cơ sở CNNT đầu tư ứng dụng, đổi mới công nghệ, thiết bị, mở rộng sản xuất, xử lý ô nhiểm môi trường, hỗ trợ nhiều cơ sở đăng ký nhãn mác, xây dựng thương hiệu cho các sản phẩm tiểu thủ công nghiệp. Trước đây, năm 1989 toàn tỉnh chỉ có 1.653 cơ sở sản xuất, tuy nhiên cho đến nay đã có 7.770 cơ sở sản xuất công nghiệp, các hoạt động hỗ trợ trên đã thu hút được hàng trăm tỷ đồng vốn đầu tư của doanh nghiệp vào sản xuất, chế biến. Một số đề án đã tạo ra hiệu quả trong sản xuất và có tính nhân rộng như: Dây chuyền sản xuất hộp giấy và giấy vệ sinh các loại; dây chuyền chế biến gỗ rừng trồng, dầu lạc, tinh dầu thiên nhiên các loại; dây chuyền chế biến cà phê…
Bên cạnh đó, công tác phát triển, quảng bá, xúc tiến sản phẩm CNNT cũng được chú trọng. Cụ thể, trong 15 năm qua, từ việc kết nối thông qua các kỳ triễn lãm, hội chợ trong và ngoài tỉnh đã giúp doanh nghiệp quảng bá thương hiệu sản phẩm, tăng sức cạnh tranh. Trung tâm đã trực tiếp và vận động hỗ trợ hàng chục doanh nghiệp công nghiệp nông thôn (CNNT) tham gia tham gia hội chợ triển lãm hàng công nghiệp nông thôn tiêu biểu tại các địa bàn trọng điểm trong cả nước; Tổ chức bình chọn sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu cấp tỉnh năm định kỳ 02 năm một lần từ năm 2012. Kết quả có 103 sản phẩm được công nhân là sản phẩm CNNT tiêu biểu cấp tỉnh, 06 sản phẩm được công nhận sản phẩm CNNT tiêu biểu cấp khu vực miền Trung - Tây Nguyên và 03 sản phẩm được công nhận sản phẩm CNNT tiêu biểu cấp quốc gia.
Sau 15 năm hoạt động, Trung tâm Khuyến công và Tư vấn phát triển công nghiệp ngày càng khẳng định được vị trí và tầm quan trọng trong sự phát triển CN - TTCN và kinh tế tỉnh nhà; góp phần thực hiện thắng lợi các chủ trương, chính sách phát triển kinh tế - xã hội, tháo gỡ các khó khăn cho các cơ sở sản xuất và thúc đẩy kinh tế địa phương phát triển. Giá trị sản xuất công nghiệp năm 2018 (theo giá so sánh 2010) là 9.740 tỷ đồng, tăng gần 16 lần so với năm 2004; số cơ sở sản xuất CNNT tăng lên đáng kể (gấp gần 05 lần so với ngày đầu tỉnh nhà lập lại); đã hình thành và đưa vào hoạt động 03 khu, 15 cụm và 03 điểm công nghiệp tại các địa phương, cơ bản đáp ứng nhu cầu đầu tư sản xuất công nghiệp và di dời các cơ sở sản xuất trong khu dân cư vào cụm, điểm công nghiệp. Toàn tỉnh hiện có 7.770 cơ sở sản xuất công nghiệp, giải quyết việc làm cho gần 21 nghìn lao động; đã có 15 làng nghề truyền thống được UBND tỉnh công nhận.
Với sự nỗ lực không ngừng, từ khi thành lập đến nay, 15 năm liên tục Trung tâm Khuyến công và Tư vấn phát triển công nghiệp tỉnh được công nhận hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Tập thể Trung tâm và các cá nhân là lãnh đạo, cán bộ của Trung tâm nhiều lần được Chính phủ, Bộ Công Thương và UBND tỉnh Quảng Trị tặng bằng khen, cờ thi đua xuất sắc. Và năm 2019, Chủ tịch nước CHXHCNVN đã ký quyết định trao tặng Huân chương Lao động hạng Ba cho Trung tâm KC&TVPTCN tỉnh, đây chính là một vinh dự to lớn, nguồn động viên khích lệ với đội ngũ làm công tác khuyến công và phát triển công nghiệp toàn tỉnh.
Từ những kết quả đạt được nêu trên, có thể khẳng định hoạt động khuyến công là một hướng đi phù hợp để phát triển công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp địa phương. Hoạt động khuyến công những năm tiếp theo sẽ tiếp tục nhằm mục tiêu khuyến khích các doanh nghiệp, cơ cở công nghiệp nông thôn đầu tư phát triển sản xuất một cách bền vững, nâng cao năng lực cạnh tranh, tăng thu nhập, tạo thêm việc làm, phân công lại thị trường lao động, góp phần nâng cao tỷ trọng giá trị sản xuất CNNT và chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa, xây dựng nông thôn mới; Trung tâm cũng sẽ tiếp tục đồng hành cùng các doanh nghiệp trong việc xây dựng và hoàn thiện chuỗi giá trị sản xuất từ khâu cung cấp đầu vào, bao tiêu nguyên liệu đến khâu sản xuất, chế biến và khâu tiêu thụ sản phẩm; góp phần nâng cao năng lực, hiệu quả sản xuất và tăng khả năng cạnh tranh của các cơ sở CNNT trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế./.
Minh Hiển