Tuyến đê bao vùng cát thuộc 3 xã Hải Ba, Hải Dương và Hải Quế huyện Hải Lăng, còn được gọi là tuyến “đại trường đê”, có chiều dài gần 15 km bao quanh các vùng dân cư, với tác dụng ngăn cát bay cát lấp và ngăn nước biển dâng, nhằm bảo đảm quá trình sản xuất nông nghiệp và bảo vệ cho hàng ngàn hộ dân trong mùa lụt bão. Tuy nhiên, do được xây dựng mấy chục năm qua, nên hiện tại tuyến đê này đang có nhiều đoạn bị hư hỏng. Hơn lúc nào hết, các cấp chính quyền cần có giải pháp duy tu, bảo dưỡng để tuyến đê phát huy tác dụng lâu dài.
Tuyến đê cát ven biển của huyện Hải Lăng
Hải Dương là một trong 3 xã nằm trong vành đai của tuyến đê cát ven biển của huyện Hải Lăng. Hàng chục năm qua nhờ tuyến đê cát này mà xã Hải Dương đã phát huy được thế mạnh trong việc canh tác vùng đất cát. Hiện tại, xã Hải Dương đã có hàng trăm hộ tham gia sản xuất trên vùng cát với diện tích đất cát được canh tác trên 150 ha. Ngoài các loại cây trồng như: lạc, ớt, dưa hấu, sắn cao sản, ngô lai... thì xã Hải Dương đã đưa vào trồng hơn 60 ha cây ném ,20 ha cây mướp đắng. Đặc biệt, trong vòng 5 năm trở lại đây, cây ném và cây mướp đắng thực sự là cây chủ lực ở vùng cát với mức thu nhập từ 150- 200 triệu đồng/ha/năm. Bên cạnh đó, Hải Dương cũng đã vận động trên 100 hộ gia đình ra lập làng sinh thái trên vùng cát, trong số đó có 20 trang trại VAC đem hiệu quả kinh tế cao…Với hiệu quả như thế, nên hàng năm vùng cát Hải Dương đã chiếm tỷ trọng 1/3 tổng thu nhập của toàn xã. Có được kết quả này là nhờ con đê cát chăn gió, ngăn mặn và bảo đảm nguồn nước tưới cho cây trồng. Ông Phan Văn Quang, Giám đốc HTX Đông Dương xã Hải Dương cho biết thêm: “ Vùng cát thôn chúng tôi sản xuất được quanh năm cũng là nhờ con đê này giữ độ ẩm cho cây trồng, đồng thời giúp bà con chúng tôi tránh được sự cát bay cát lấp trong sản xuất...”.
Hàng chục năm qua, tuyến đê cát ven biển ở huyện Hải Lăng đã có tác động tích cực đến cuộc sống chung của 3 xã vùng duyên hải Hải Ba, Hải Dương và Hải Quế. Ngoài ra, tuyến đê này còn có tác động tích cực đến các xã biển Hải An, Hải Khê và các xã phụ cận như Hải Hưng, Hải Định...trong việc bảo đảm nguồn nước sản xuất và ổn định cuộc sống của người dân, nhất là trong mùa mưa lũ... Đối với sản xuất cây trông, khi chưa có hệ thống thủy lợi Nam Thạch Hãn, hàng trăm ha lúa trong vùng để nhờ nguồn nước mạch từ tuyến đê dự trữ để đảm bảo độ ẩm sinh trưởng. Ngoài ra, tuyến đê đã góp phần điều tiết và cân bằng hệ sinh thái môi trường, đất đai thỗ nhưỡng, bảo đảm cho việc sản xuất cây trồng trên vùng cát, góp phần nâng cao thu nhập và ổn định đời sống cho người dân, và nâng cao giá trị tỷ trọng sản xuất hàng năm cho các địa phương trong vùng. Một vấn đề khác nữa là cũng chính nhờ con đê cát này mà cuộc sống của các người dân các xã Hải Ba, Hải Dương và Hải Quế được đảm bảo, tránh sự tàn phá của lũ lụt và sóng biển dâng tràn lúc có bão lớn. Ông Lê Đức Niệm, Giám đốc HTX Phương Hải xã Hải Ba chia sẻ: “ Cũng như các thôn nằm trong vùng thì thôn chúng tôi cũng hưởng lợi từ con đê này, nó đã giúp thuận tiện trong sản xuất, điều tiết nước tưới cho cây hoa màu trên cát...”. Ông Lê Đình Lễ, Phó Trưởng Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Hải Lăng cho biết thêm: “ Tuyến đê này có tác dụng rất lớn, vừa chắn xâm nhập mặn từ biển và, vừa tạo thuận lợi cho các địa phương trong vùng khi mùa lũ lụt đến, đường 582 và đường 49 bị ngập thì tuyến đê này đi lại rất thuận tiện..”.
Những vườn cây trên cát xanh tốt là nhờ con đê giữ nguồn nước tưới
Hiện tại tuyến đê đang có nhiều đoạn bị hư hỏng, cát bay và mưa gây xói mòn. Được biết, tuyến đê này được duy tu lần đầu tiên vào năm 2008 bằng lớp cấp phối trên bề mặt. Sau hơn 10 năm lớp đất cấp phối này đã bị vỡ, gây ảnh hưởng đến mặt và thân đê. Vì vậy, các cơ quan chức năng cấp tỉnh và huyện Hải Lăng sớm có giải pháp duy tu bão dưỡng tuyến đê cát ven biển để phục vụ sản xuất nông nghiệp và cuộc sống của người dân nơi đây.
Đạo Thiện