Được sử dụng hoàn toàn qua đường uống với tác dụng làm giảm thèm muốn và khóa tác động của chất gây nghiện từ từ, người nghiện dùng một lần vẫn duy trì trạng thái ổn định cả ngày nên Methadone được coi là giải pháp an toàn với sức khỏe của người nghiện ma túy, góp phần làm giảm nguy cơ lây nhiễm HIV trong cộng đồng.
Từ 6 giờ 45 phút đến 6 giờ 55 phút mỗi sáng, ở đơn nguyên điều trị thay thế nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc Methadone (điều trị Methadone) thuộc Phòng Khám đa khoa của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Quảng Trị có khoảng 10 người nghiện các chất dạng thuốc phiện chờ uống Methadone để kịp đi làm. Trong 5 tháng đầu năm 2020, có 89 người nghiện các chất dạng thuốc phiện trên địa bàn tỉnh Quảng Trị được Trung tâm Kiểm soát bệnh tật cấp phát Methadone nhằm giảm tần suất sử dụng và tiến tới ngừng sử dụng chất dạng thuốc phiện, giảm tỷ lệ lây nhiễm HIV và các hành vi nguy cơ lây nhiễm HIV trong nhóm đối tượng tham gia điều trị Methadone.
Hướng dẫn người bệnh uống Methadone tại đơn nguyên Methadone của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Quảng Trị (Ảnh: Bội Nhiên)
Những người tham gia điều trị Methadone tại Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Quảng Trị trong 5 tháng đầu năm 2020 là người ở thị xã Quảng Trị, thị trấn Ái Tử và xã Triệu Giang của huyện Triệu Phong, thành phố Đông Hà, thị trấn Hồ Xá của huyện Vĩnh Linh. Trong số họ, một số người thể hiện quyết tâm không sử dụng ma túy (heroin) trở lại rất cao khi dùng Methadone liều cao. Đều nghiện nặng nhưng rất cố gắng để từ bỏ ma túy, một chị trên 45 tuổi tham gia điều trị Methadone từ năm 2013 đến nay luôn tuân thủ tốt chỉ dẫn của thầy thuốc nên lập gia đình và sinh con cũng như duy trì công việc làm ăn như người bình thường, một người duy trì liều uống Methadone 120 mg/ngày/lần; một thanh niên 19 tuổi khởi liều điều trị Methadone vào ngày 14/6/2017 và ra khỏi chương trình vào ngày 9/1/2020 khi “cảm thấy đã ổn”,…
Tại đơn nguyên Methadone, cán bộ y tế hỗ trợ tất cả người bệnh về tư vấn tâm lý, cấp phát thuốc, hướng dẫn lấy nước tiểu làm xét nghiệm và khám theo dõi việc sử dụng ma túy. Thường xuyên tiếp xúc với người bệnh tham gia điều trị Methadone, bác sỹ Nguyễn Thị Phi Long nhận thấy thái độ của người nghiện chích ma túy và người thân trong gia đình họ ngày càng tích cực hơn trong quá trình điều trị dù mỗi người đều có những khó khăn riêng: “Hầu hết người đến uống Methadone mỗi ngày đều nghiện ma túy nặng và chủ yếu là thanh niên, người đang trong tuổi lao động. Nhiều người trong số họ ở các huyện, thị trong tỉnh nên hàng ngày phải đi một quãng khá xa để đến cơ sở điều trị Methadone uống thuốc vào mỗi sáng sớm rồi quay về cho kịp giờ đi làm nên công việc bị ảnh hưởng ít nhiều”.
Được sử dụng hoàn toàn qua đường uống với tác dụng làm giảm thèm muốn và khóa tác động của chất gây nghiện từ từ, người nghiện dùng một lần vẫn duy trì trạng thái ổn định cả ngày nên Methadone được coi là giải pháp an toàn với sức khỏe của người nghiện ma túy, góp phần làm giảm nguy cơ lây nhiễm HIV trong cộng đồng. Với mục tiêu tiếp tục góp phần giảm lây nhiễm HIV và một số bệnh có liên quan trong nhóm người nghiện các chất dạng thuốc phiện và từ nhóm nghiện các chất dạng thuốc phiện ra cộng đồng, cải thiện sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người nghiện, hỗ trợ người nghiện trở lại hòa nhập cộng đồng, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Quảng Trị triển khai kế hoạch điều trị Methadone với khoảng 120 người nghiện các chất dạng thuốc phiện trong năm 2020. Tính đến ngày 30/5/2020, đơn nguyên Methadone của Trung tâm đã khám, tư vấn, điều trị, cấp phát Methadone với 1.083 lượt người nghiện các chất dạng thuốc phiện, gồm cả tư vấn nhóm với 18 người bệnh khởi liều và người nhà của người bệnh, rà soát tuân thủ điều trị Methadone với 158 lượt người bệnh, chỉ định xét nghiệm nước tiểu của 221 người nghiện các chất dạng thuốc phiện. Hiệu quả cho thấy, trong số người bệnh tham gia điều trị Methadone đã giảm hẳn các hành vi sử dụng ma túy, tỷ lệ dùng chung bơm kim tiêm và giảm tỷ lệ lây nhiễm HIV cũng như các bệnh lây truyền qua đường máu khác…
Mặc dù đạt được kết quả rất đáng ghi nhận trong bối cảnh gặp nhiều khó khăn do diễn biến phức tạp của dịch COVID-19 nhưng Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Quảng Trị vẫn phải xoay xở với những hạn chế, bất lợi trong thực tiễn triển khai chương trình Methadone: Cơ sở điều trị Methadone chật hẹp và không có lối thoát hiểm. Nhiều người bệnh tham gia điều trị Methadone có sự cải thiện về sức khỏe thể chất và tinh thần nhưng do không có việc làm ổn định nên dễ buồn chán và cảm thấy gò bó, dễ quay lại sử dụng ma túy hoặc nghỉ điều trị một vài ngày. Một số người tham gia điều trị Methadone mắc các bệnh lý đồng diễn như tâm thần, HIV nên việc tư vấn và điều trị phối hợp gặp nhiều trở ngại. Đáng lo ngại hơn, nhiều người bắt đầu sử dụng methamphetamine (ma túy đá) và hồng phiến vì Methadone không có tác dụng ngăn chặn những tác động của hai dạng chất gây nghiện này là gây ảo giác, ảnh hưởng thần kinh dẫn đến có lúc gây rối trật tự tại cơ sở điều trị Methadone, va chạm với người bệnh khác,... Do đó, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Quảng Trị đã và đang tiếp tục tiến hành điều trị Methadone với người nghiện các chất dạng thuốc phiện, hưởng ứng Tháng Hành động phòng chống ma túy năm 2020 được tổ chức triển khai từ ngày 1/6 đến ngày 30/6 với chủ đề Phát huy tinh thần phòng chống dịch COVID-19, hãy hành động vì cộng đồng không ma túy.
Bội Nhiên