Ở làng Thượng Xá thuộc xã Hải Thượng, huyện Hải Lăng, những xóm ven sông Nhùng, dân ruộng nhưng nhà ai cũng có một con đò để dùng cho mùa mưa lũ.
Sông Nhùng gây sạt lở vào con đường duy nhất đi qua làng Thượng Xá
Ngôi nhà vợ chồng anh Lê Vinh và chị Phan Thị Yến ở cạnh mương thủy lợi tiêu nước chảy ra sông Nhùng. Ngày trước không hề hấn gì nhưng thời gian gần đây mọi chuyện đã khác. Anh chị “bòn tro đãi sạn” gom góp cả nửa đời mới dựng nên ngôi nhà khá kiên cố nhưng chỉ mới mấy năm nó đã nứt nẻ, biến dạng chỉ vì con sông Nhùng gây ra sạt lở nghiêm trọng, nhất là vào mùa mưa lũ. Nỗi lo đã hiện ra trước mắt người dân sống ở đội 1, làng Thượng Xá, Hải Thượng, Hải Lăng.
Nhà xóm giềng bên kia mương nước của anh Lê Được cùng chung số phận gian nan con sông Nhùng tác yêu tác quái. Cái giếng nhà anh mùa mưa thì nước nhiều nhưng mùa Hè cạn khô vì giếng và sông đã như bình thông nhau. Người dân đứng ngồi không yên.
Sông Nhùng sạt lở đe dọa cuộc sống của người dân địa phương
Nhưng nạn sạt lở không chỉ riêng của vài hộ nơi đây. Còn hơn thế rất nhiều. Trước mặt nhà họ chừng mười bước chân là chiếc mương thủy lợi tiêu nước từ cánh đồng làng đổ ra sông Nhùng. Sau nhiều năm đưa vào sử dụng cống nước nằm dưới lòng đường độc đạo huyết mạch từ trung tâm xã dẫn vào làng Thượng Xá cũng đã xuống cấp nặng nề. Ám ảnh sạt lở không còn là câu chuyện của một hai gia đình mà trở thành nỗi lo không của riêng ai ở ở khu vực này, câu chuyện ngày càng trở nên thời sự đặc biệt là vào mùa mưa lũ.
Dọc con đường ven sông Nhùng còn nhiều đoạn sạt lở nghiêm trọng. Bà con đã trồng tre làm phên dậu ngăn nạn sạt lở, nhưng khó lòng như ý. Có đoạn xung yếu con sông tấn công trực diện vào con đường giao thông huyết mạch tàn phá ghê gớm, gây xói lở lôi cả những rặng tre xuống dưới sông, đâm sâu vào đất liền chỉ cách nhà dân năm bảy mét. Bà con phải rào tre để cảnh báo người đi đường cẩn thận kẻo rơi xuống sông Nhùng. Và chuyện buộc phải sống chung với nạn sạt lở ngày càng gia tăng đến mức đáng báo động vẫn là đề tài nóng của người dân nơi đây.
Rõ ràng tình trạng sạt lở ven sông Nhùng đã kéo dài nhiều năm. Riêng với xã Hải Thượng, đoạn sông khoảng cây số chạy qua làng Thượng Xá đã ảnh hưởng đến cả trăm hộ dân trước mắt cũng như lâu dài, trong đó có khoảng 60 hộ chịu ảnh hưởng nặng nề với nhiều đoạn hư hại nghiêm trọng. Hậu quả là nhiều hộ dân đang đứng trước nguy cơ mất nhà, mất đất canh tác, đồng ruộng dịch bệnh do không giải quyết được nhu cầu thủy lợi, đường sá giao thông càng xuống cấp, nhiều đoạn xung yếu dễ bị lũ xóa sổ vào mùa mưa lũ, gây chia cắt và cô lập các khu dân cư. Người dân vẫn biết nhà nước còn gặp nhiều khó khăn nhưng họ rất mong trong khi chờ đợi một giải pháp căn cơ thì nên có một giải pháp tình thế để giải quyết những nhu cầu cấp bách trước mắt về vấn nạn sạt lở. Nhà nước và người dân sẽ chung tay góp sức.
Sông Nhùng ngày càng lấn vào đất ở của người dân Thượng Xá
Người dân ven sông Nhùng đang khẩn thiết mong mỏi Nhà nước các cấp xem xét hỗ trợ để hạn chế phần nào nạn sạt lở ven sông Nhùng, giảm thiểu những hậu quả do thiên tai gây ra cho cuộc sống dân lành. Tâm nguyện ấy hoàn toàn có cơ sở và rất chính đáng, cần được cấp có thẩm quyền xem xét và giải quyết.
Xuân Dũng